Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar
· Finansal piyasa: Tasarrufu bulunan bireylerin bu tasarruflarını üretim açığı olan bireylere verdiği piyasalardır.
· Finansal varlık: Finansal piyasalara fon sunanların sundukları bu fonlar karşılığında fon talebinde bulunanlardan alınan belgeye finansal varlık denir. Finansal varlık ile menkul kıymet aynı şeydir.
· Fon arz ve talep süresine göre finansal piyasalar ikiye ayrılır. Bunlar;
o Para piyasaları: Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılandığı piyasalardır. Para piyasası varlıkları; Hazine bonosu, Finansman bonosu, Varlığa dayalı menkul kıymetler, Mevduat sertifikaları gibi finansal varlıklardır.
o Sermaye piyasaları: Orta ve uzun vadeli fon arz ve talebinin karşılandığı piyasalardır. Sermaye piyasası finansal varlıkları; Hisse senetleri, Tahviller, Gelir ortaklığı senetleri, Kâr zarar ortaklığı belgeleri gibi finansal varlıklardır.
· Finansal varlıkların özellikleri yedi tanedir. Bunlar;
o Paraya çevrilebilirlik: Finansal varlığın para gibi kullanılabilme, istendiğinde kolayca paraya dönüştürülebilmesidir.
o Bölünebilirlik: Finansal varlığın en az hangi miktarda paraya çevrileceğini gösterir.
o Geri dönülebilirlik: Finansal varlık alındıkta sonra tekrar satılırken işlem maliyetinin düşük olmasıdır.
o Getiri: Belli bir zaman diliminde finansal varlıktan beklenen nakit girişidir.
o Vade: Finansal varlığın ihraç tarihi ile paraya çevrilmek isteneceği tarih arasındaki süredir.
o Likidite: Finansal varlığın kısa sürede, düşük maliyetle paraya dönüşebilmesidir.
o Riskin tahmin edilebilirliği: Finansal varlığın getirisindeki ölçülebilir belirsizliktir.
· İşlem gören finansal varlığın durumuna göre sermaye piyasası dörde ayrılır. Bunlar;
o Birincil piyasalar: Finansal varlığın ilk kez işlem gördüğü piyasalardır. İşletmeye fon girişi sağlayan asıl kaynaktır.
o İkincil piyasalar: Daha önce işlem görmüş finansal varlıkların tekrar işlem gördüğü piyasalardır. En önemli kurumlar menkul kıymetler borsası ve finansal aracı kurumlardır. Alım satıların sınırı yoktur.
o Üçüncül piyasalar: Borsaya kote edilmiş menkul kıymetlerin borsa dışında alım satımıyla oluşan piyasadır.
o Dördüncül piyasalar: Menkul kıymetlerin aracısız alınıp satıldığı piyasadır.
· Sermayenin üretimden aldığı paya faiz denir. Faiz; sermayenin fiyatıdır.
· Nominal faiz = Reel faiz + Enflasyon + Risk pirimi
· Finansal varlığın vadesi kısaldıkça likiditesi yükselir, dolayısıyla faiz oranı düşer.
· Para piyasasında oluşan örgütlenmiş piyasa ticaret bankalarıdır.
· Ülkemizde son dönemlerde en çok işlem gören finansal varlık hazine bonosudur.
Para Piyasası
· Para piyasasının bazı özellikleri;
o Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılandığı piyasalardır.
o En belirgin kurumu ticari bankalardır.
o Kredi verenler ile alanların şahsi ilişkisi yoktur.
o Amaç; günlük faaliyetleri devam ettirecek nakit gereksinimlerini karşılamaktır.
o Fon transferleri yaparak ekonomik gelişme ve büyümeye sağlarlar.
· Bankaların krediler için uyguladıkları faizle, fon elde ederken ödedikleri faiz arasındaki farka marjin denir.
· Kredi verilen tarafından yükümlülüğün yerine getirilmemesi riskine kredi riski denir.
· Fon ihtiyacının kısa vadede karşılanabilme gücüyle ilgili riske likidite riski denir.
· A tipi finansman bonoları garanti kaydı taşımayan bonolardır.
· Full servis rücu edilebilir factoring: Müşteriye kredi sigortası hizmeti verilmeyen, bu nedenle işletmenin alacaklarının %100’ünün factore ciro edilebildiği factoring türüdür.
· Menkul kıymetlerin geri alma taahhüdü ile satımına repo denir. Vadesi 1 gece ile 30 günden daha fazla olabilir.
· Repo ve ters repo işlemine konu olacak menkul kıymetler; Devlet tahvili, Hazine bonosu, Banka bonoları, Banka garantili bonolar, Toplu konut idaresinin çıkardığı borçlanma senetleri, Yerel yönetimlerin çıkardığı borçlanma senetleri.
· Repo işleminin özellikleri;
o Para piyasası araçlarından biridir.
o Hem satıcının hem de alıcının karşılıklı taahhütleri söz konusudur.
o Repo yoluyla toplanan fonlardan karşılık ayırma zorunluluğu yoktur.
o Yüksek faiz nedeniyle geniş uygulama alanı vardır.
· Devletin her yıl bütçe kanunlarına dayalı olarak nakit açığını finanse etmek üzere ihraç ettiği kısa vadeli finansman araçlarına hazine bonosu denir.
· Para piyasasında faaliyet gösteren bazı kurumlar; Ticari bankalar, Finansal kiralama şirketleri, Factoring şirketleri, Sigorta şirketleri
· İşletmelerin mal ya da hizmet alımlarında peşin ödemeler yerine vadeli alışların yapılmasıyla oluşan kredilere ticari kredi denir. Ticari krediler kullanıma hazır fon kaynaklarıdır.
· Akreditif kredisi: Bankaların ithalatçı müşterilerine sağladıkları kısa vadeli kredi türüdür.
· Spot kredi: Kredinin bir defada verildiği ve bir defada geri ödenmesinin istendiği kredi türüdür.
· Cari hesap kredisi: Kredi kurumunun müşterisine belli bir limite kadar açtığı, müşterinin de ihtiyacı oranında kullandığı ticari banka kredisidir.
· Finansman bonosu: İşletmelerin kısa vadeli fon gereksinimleri için genellikle büyük Anonim şirketler tarafından ihraç edilen kısa vadeli ve teminatsız borç senetlerine denir.
· Risk reasüransı: Factor kuruluşun riski azaltmak için alacakları sigorta ettirmesine denir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder