Uluslararası İşletmeciliğe Giriş
· İşletmeler tarafından düzenlenen ve ulusal sınırlar dışında yürütülen her türlü faaliyete uluslar arası işletmecilik denir.
· Uluslararası işletmeciliği ulusal işletmecilikten ayıran farklar; kültür, finansal ortam, hukuki çevre ve tüketici çevre olmak üzere dört tanedir.
· Uluslararası arası işletmeciliği önemli kılan faktörler; teknoloji, rekabet, standardizasyon, globalleşme ve ekonomik entegrasyon, iş çevresi ve politik etki olmak üzere altı tanedir.
· İşletmelerin üzerinde önemli ölçüde kontrol sahibi olduğu çevre iç çevredir.
· Uluslararası işletmeciliğin tarihsel gelişim süreçleri;
o 1500 – 1850 ticaret dönemi
o 1850 – 1914 sömürgecilik dönemi
o 1914 – 1945 ayrıcalıklar dönemi
o 1945’ten günümüze uluslararası dönemdir.
· Sanayi devriminin sonucunda büyük işletmelerin kurulması sömürgecilik döneminin en önemli özelliğidir.
· Uluslararası işletmecilik faaliyetleri; Uluslararası ticaret – Uluslararası yatırımdır.
· Çeşitli bireylerin ülke dışında şansını denemek ve dış ülkelerden aldıkları malları Avrupa’ya götürmek yoluyla büyük kârlar sağladığı dönem ticaret dönemidir.
· İlk modern uluslararası işletme örneği Ünilever’dir.
Uluslararası Ticaretin Ekonomik Teorisi
· Ticaretin miktarı, yapısı ve yönünü belirlemek üzere devlet müdahalesinin gerekli olup olmadığını sorgulayan uluslararası ticaret teorisi “Zorlayıcı teori”dir.
· Daha çok ticaretin doğal yapısıyla ilgilenen ve kısıtlamaların olmadığı durumlarda ne üretileceği, ne kadar üretileceği ve hangi ülke ile ticaret yapılacağı sorularını yanıtlamaya çalışan uluslar arası ticaret teorisi “tanımlayıcı teori”dir.
· Adam Smith’in dış ticaretin yapılış nedenlerini açıklamak üzere 1776 yılında öne sürdüğü teori “Mutlak üstünlük Teorisi”dir. Bu teoriye göre her ülke düşük maliyette üretebildiği malları ihraç etmeli, pahalıya üretebileceği malları da ithal etmelidir.
· Bir ülkenin rakiplerinden kolaylıkla ayırt edilebilecek benzersiz bir ürün üretmesi “ürün teknolojisinde üstünlük” olarak adlandırılır. Danimarka’nın zengin gümüş madenlerine sahip olmamasına rağmen gümüş çatal kaşık ihraç etmesi örnek olarak gösterilebilir.
· Bir ülkenin bir mal ve hizmeti öteki mal ve hizmetlere göre daha düşük maliyette üretebilmesine “karşılaştırmalı üstünlük” denir. Bu teori David Ricardo tarafından ortaya atılmıştır.
· Taşıma giderleri nedeniyle ortaya üç farklı endüstri çıkmıştır;
o Üretilirken ağırlığı ve hacmi azalan ürünler için “kaynağa yönelimli endüstriler”
o Üretilirken ağırlığı ve hacmi artan ürünler için “pazara yönelimli endüstriler”
o Kaynağa veya pazara yakın olmak fark yaratmıyorsa “serbest endüstriler”
· “Faktör oranlı” teoride her ülke hangi üretim faktöründe zengin olanaklara sahipse o faktörün yoğun olarak kullanıldığı ürünler üretmelidir. Faktör oranlı teoriyi ortaya atanlar Hecksher-Ohlin’dir.
· Vernon tarafından ortaya atılan ürün dönemleri teorisine göre, ürünün yaşam dönemleri sırası ile;
o Piyasaya giriş dönemi
o Büyüme dönemi
o Olgunlaşma dönemi
o Düşüş dönemi
olmak üzere dört döneme ayrılır.
· Bütün girdilerde meydana gelen artışa bağlı olarak ortalama maliyette meydana gelen düşme olarak ifade edilen ve sermaye yoğun sektörlerde ortaya çıkan teori “Ölçek ekonomileri Teorisi”dir.
· Endüstri içi ticaretin geçerli olduğu ülkelerin özellikleri;
o Ülkelerin birbirine komşu olması
o Gelişmişlik düzeyinin ve kişi başı gelirin yüksek olması
o Gümrük duvarlarının aşağıya çekilmiş olması
o Ülkelerin iç pazarının geniş olması
· Sosyal ve politik amaçları için ticaret fazlası vermeye çalışan ülkeler için kullanılan terime “Neomerkantilist” denir.
· “Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi”ne göre ülkeler arası karlı dış ticaretin zorunlu koşulu iç üretim maliyetlerinin ülkeler arasında farklı olmasıdır.
· ABD ‘nin emek yoğun malları ihraç edip, sermaye yoğun malları ithal etmesi Leonief paradoksuna bir örnektir.
· Aralarında kalite yönünden bir fark olmasa da içerik, kullanım, ambalaj veya markaların değişik olması nedeniyle ürünlerin tüketici gözünde farklıymış imajı yaratarak üstünlük sağlanmasına “ürün farklılaşması” denir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder